E-KsięgarniaJak wynika z meldunku naczelnika Wydziału Śledczego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Białymstoku Stanisława Kopera w dniu 6 maja 1945 roku doszło w Suwałkach do ucieczki więźniów z tamtejszego zakładu karnego. W późnych godzinach popołudniowych wolność uzyskało wówczas pięciu aresztantów, których personalia wymieniane są na kartach dokumentów wytworzonych przez komunistyczny reżim. Z niewoli wydostali się: Józef Dubicki, Józef Sokołowski, Zygmunt Wasilewski, Jan Wojciulewicz oraz Władysław Zieliński. Szóstym, który opuścił wtedy mury więzienia, był pracujący tam jako strażnik i fryzjer Marian Piekarski, szerzej znany pod pseudonimem „Ryś”, w istocie będący zakonspirowanym członkiem podziemia niepodległościowego, który na rozkaz dowódcy dywersji suwalskiego obwodu Armii Krajowej Obywatelskiej – Aleksego Łukowskiego ps. „Zarucki” – przeniknął do aresztu w celu oswobodzenia towarzyszy broni. Dokładny przebieg omawianego zdarzenia znamy przede wszystkim z zeznań komunistycznych wartowników obezwładnionych przez „Rysia” i uciekinierów – m.in. Stanisława Kunickiego oraz Stanisława Zgutczyńskiego. Pierwszy z wymienionych został przez nich nawet pojmany, jednak po upływie trzech dób go wypuszczono. Partyzanci przejęli broń strażników więziennych. Stało się to możliwe za sprawą fortelu Piekarskiego, który jednemu z aresztowanych – Sokołowskiemu - przekazał karabin pod pretekstem wydania mu polecenia wyczyszczenia go. Rozbrojonych strażników zbiedzy uwięzili w toalecie.
Kopia zawiadomienia naczelnika Wydziału Śledczego KWMO w Białymstoku w sprawie ucieczki
z więzienia karno – śledczego w Suwałkach (zbiory Archiwum IPN)
Fotografia Mariana Piekarskiego w wieku 14 lat
(źródło: Kaszlej Zbigniew, Rychlewski Bartłomiej, „Słownik biograficzny konspiracji niepodległościowej na Augustowszczyźnie i Suwalszczyźnie 1944 – 1956”, 2020;
zbiory B. Rychlewskiego – fotografia przekazana przez siostrę „Rysia” – Irenę Pietkiewicz z d. Piekarską)
autor wpisu- Jacek Hryniewicki
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku
-
Więzienie karno-śledcze (1944-1956) - Suwałki - Śladami zbrodni
