Instytut Pamięci Narodowej Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja – Białystok, Łomża 3 maja 2023 - Aktualności -

3 maja wspominamy uchwalenie pierwszej w Europie, a drugiej na świecie - Konstytucji Rzeczypospolitej Obojga Narodów z 1791 r. Konstytucja ta już od momentu jej uchwalenia stała się dla mieszkańców Rzeczpospolitej symbolem niepodległości odzyskanej spod niewoli rosyjskiego protektoratu. Dawała świadectwo, że narody Rzeczpospolitej podjęły wysiłek dla ocalenia wspólnego kraju, a pamięć o niej pomogła zachować tożsamość w trudnych latach zaborów. Obchody organizowane w rocznice uchwalenia konstytucji były manifestem odrębności i przypominały o utraconej państwowości.

Dzień 3 maja po odzyskaniu niepodległości Polski stał się świętem państwowym, a do jej tradycji odwoływała się preambuła uchwalonej 17 marca 1921 r. Konstytucji Marcowej.

Obchody święta 3 maja zostały zakazane na okupowanych terenach w trakcie II wojny światowej. Powojenne władze komunistyczne nie zamierzały ich przywrócić. Już 3 maja 1946 r. zostały brutalnie stłumione demonstracje studentów, którzy nie zgadzali się na komunistyczną Polskę. 3 maja do końca istnienia PRL pozostał dla demokratycznej opozycji symbolem aspiracji niepodległościowych i okazją do protestów przeciwko władzy. Święto 3 maja zostały przywrócone w 1990 r., po upadku reżimu komunistycznego. Polacy ponownie świętują rocznice uchwalenia konstytucji, a od 2007 r. dołączyli do nich Litwini, którzy ogłosili wtedy ten dzień świętem narodowym.

3 maja 2023 r. w Białymstoku dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku dr Marek Jedynak wziął udział w miejskich uroczystościach, natomiast w Łomży w oficjalnych obchodach uczestniczył dr hab. Krzysztof Sychowicz - naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku