Słowo „Holokaust” pochodzi od greckiego słowa holokaustos: (całopalenie, ofiara całopalna). Jego odpowiednikiem jest hebrajskie słowo „Szoa” (שואה) (całkowita zagłada, zniszczenie), w Polsce często używamy też terminu „Zagłada”. Pod pojęciem Holokaustu rozumiemy Zagładę Żydów, która została dokonana w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę Niemiecką, w różnym stopniu wspieraną w tym przedsięwzięciu przez uzależnione od niej państwa sojusznicze. Liczba ofiar Holokaustu szacowana jest na prawie 6 milionów, z czego około 2 miliony zamordowanych to dzieci.
Wiemy dziś, że Holokaust był bezprecedensową próbą wymordowania całego narodu przy użyciu metod przemysłowych. Większość Żydów została zamordowana w kilku zbudowanych w tym celu obozach zagłady (Sobibór, Bełżec, Treblinka, Auschwitz, Kulmhof i Majdanek).
W miejscach tych Niemcy używali do zabijania komór gazowych, a aby zatrzeć ślady zbrodni zwłoki palili w krematoriach. Obozy zagłady były instytucjami niemieckimi, których obsługę rekrutowano wśród niemieckich żołnierzy SS, a personel pomocniczy wśród jeńców sowieckich. Umiejscowienie obozów zagłady na przedwojennym obszarze II RP wynikało z faktu, iż połowa ofiar (3 miliony) mieszkała na okupowanych ziemiach polskich oraz z centralnego położenia tego obszaru. Ponadto ziemie polskie były okupowane bezpośrednio przez Niemcy i nie trzeba było decyzji o budowie obozów uzgadniać z miejscowym rządem kolaboracyjnym.
Dziś rezultatem takiej lokalizacji obozów jest rozpowszechniony w Niemczech i na świecie niefortunny zwrot „polskie obozy koncentracyjne”, który niesłusznie sugeruje polskie sprawstwo Holokaustu. Do obozów zagłady Niemcy przywozili Żydów ze wszystkich krajów okupowanej Europy. Nie wszyscy jednak ginęli w obozach, setki tysięcy z nich zostało rozstrzelanych (np. Babi Jar koło Kijowa, Ponary koło Wilna). Inni zmarli w wyniku głodu, chorób, wyczerpującej pracy w gettach, czyli specjalnych dzielnicach żydowskich tworzonych w miastach przez Niemców. Ostateczna decyzja o eksterminacji europejskich Żydów zapadła na konferencji w Wansee (dzielnica Berlina) 20 stycznia 1942 r.