Instytut Pamięci Narodowej Narodowe Święto Niepodległości - Białystok, Łomża, Wysokie Mazowieckie 11 listopada 2022 - Aktualności -

Podczas tegorocznych wojewódzkich obchodów w Białymstoku dyrektor Oddziału IPN w Białymstoku dr Marek Jedynak oraz naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Urszula Gierasimiuk uczcili pamięć tych, którym zawdzięczamy wolną Ojczyznę. 104 lata temu udało im się podnieść kraj z ogromnych zniszczeń I wojny światowej, stworzyć warunki rozwoju ekonomicznego, modernizacji gospodarczej i cywilizacyjnej.

Uroczystości rozpoczęły się Mszą św. w Katedrze Białostockiej pod przewodnictwem Arcybiskupa ks. dr. Józef Guzdka. Następnie przedstawiciele władzy, politycy, służby mundurowe i mieszkańcy udali się na plac pod pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie odśpiewano hymn Polski. Miały tam miejsce również przemówienia, wręczenie awansów na wyższe stopnie wojskowe żołnierzom 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego, odczytanie Apelu Pamięci, salwa honorowa oraz ceremonia złożenia kwiatów. Po uroczystościach dyrektor dr Marek Jedynak udał się również na cmentarz wojskowy w Białymstoku, gdzie zapalił światło pamięci bohaterom walk o niepodległość Polski.

W Wysokiem Mazowieckiem odbyło się natomiast spotkanie "Dla Niepodległej", zorganizowane przez Starostwo Powiatowe w Kinie WARS, podczas którego prelekcję na temat skomplikowanego procesu odzyskiwania przez Polskę niepodległości wygłosił naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku - dr hab. Krzysztof Sychowicz. Naczelnik wziął również udział w łomżyńskich obchodach 104. rocznicy Odzyskania przez Polskę niepodległości. 

Zarys historyczny:

10 listopada 1918 r. powrócił do Warszawy, zwolniony z więzienia w Magdeburgu, Józef Piłsudski. 11 listopada 1918 r. podpisano zawieszenie broni na froncie zachodnim. Dekretem z tego samego dnia Rada Regencyjna oddała Józefowi Piłsudskiemu naczelne dowództwo nad wojskiem, a 14 listopada 1918 r. rozwiązała się, przekazując całą władzę nad tworzącym się państwem Józefowi Piłsudskiemu

Dzień 11 listopada ustanowiony został uroczystym Świętem Niepodległości na mocy ustawy z dnia 23 kwietnia 1937 r. o Święcie Niepodległości. Święto to zostało zniesione po II wojnie światowej – w 1945 r., a następnie przywrócone ustawą z dnia 15 lutego 1989 r.

 Warto przypomnieć, że losy Białostocczyzny i samego Białegostoku, w kontekście odzyskiwania przez Polskę niepodległości, były nieco inne niż reszty kraju. Gdy w listopadzie 1918 r. II RP cieszyła się wolnością, Białystok nadal pozostawał pod okupacją niemiecką, by zgodnie z umowami międzynarodowymi, umożliwić Niemcom ewakuację ich wojsk z Ukrainy do Prus Wschodnich. Sytuacja zmieniła się dopiero 5 lutego 1919 r. wraz z podpisaniem tzw. „umowy białostockiej”. W wyniku zawartych porozumień 17 lutego 1919 r. do Białegostoku przybył wraz z urzędnikami pierwszy polski komendant miasta – płk Stanisław Dziewulski, a oddziały Wojska Polskiego zajmowały kolejne miejscowości regionu. Ostateczne wycofanie z Białegostoku oddziałów niemieckich odbyło się 19 lutego 1919 r. Oficjalne uroczystości przekazania władzy w ręce polskie, zarówno wojskowej, jak i cywilnej, odbyły się natomiast 22 lutego 1919 r., a ich przygotowaniami zajął się specjalny komitet pod przewodnictwem Józefa Puchalskiego.