E-Księgarnia-
2018 r.
Janusz Krzyżanowski urodził się 13 lipca 1921 r. w Buczaczu (woj. tarnopolskie) w rodzinie urzędniczej Władysława i Marii z domu Barnaś. W Wieluniu chodził do gimnazjum i liceum humanistycznego, gdzie przed II wojną światową kierował Drużyną Harcerską im. T. Kościuszki. Wychowany w kulcie niepodległości Polski i szacunku dla Józefa Piłsudskiego, w końcu sierpnia 1935 r. uczestniczył w usypywaniu kopca Marszałka na Sowińcu koło Krakowa. Po aresztowaniu na granicy rumuńskiej przez Sowietów 9 maja 1940 r., do połowy marca 1941 r. był więziony przez NKWD we Lwowie w tzw. Brygidkach. Następnie wywieziono go do Starobielska, po czym osadzono w łagrze w rejonie Peczora-Workuta. Na podstawie umowy Sikorski–Majski 2 kwietnia 1942 r. trafił do Pahlawi w Iranie z przydziałem do Podchorążówki 8. Dywizji Piechoty, armii dowodzonej przez gen. Władysława Andersa. Jeszcze w czasie wojny został wysłany do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, następnie w Oddziale Specjalnym (późniejszy Ośrodek Wyszkolenia) Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza, a na koniec jako kapitan w Centrum Wyszkolenia Łączności. Janusz Krzyżanowski nigdy nie pogodził się z utratą przez Polskę niepodległości. Nie mogąc wracać do domu rodzinnego po zakończeniu wojny wybrał życie na obczyźnie. W latach 1946–1948 służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia w Oddziale Personalnym. Do Stanów Zjednoczonych przyjechał w maju 1951 r. i zamieszkał w Newark w stanie New Jersey. Pracował w przemyśle maszynowym. Studia wyższe ukończył na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, uzyskując w 1972 r. na wydziale inżynieryjnym dyplom inżyniera w zakresie zarządzania i ekonomii przemysłowej. Był organizatorem i członkiem ścisłego kierownictwa powstałego w czerwcu 1953 r. w Nowym Jorku Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych, sprawując w różnych okresach funkcję sekretarza generalnego, wiceprezesa i w latach 1957–1960, 1972–1993, 1996–2012 prezesa całej kombatanckiej organizacji. W październiku 1954 r. towarzyszył gen. Stanisławowi Maczkowi podczas jego wizyty w Białym Domu, gdy ten podczas spotkania z prezydentem Dwightem Eisenhowerem sondował możliwości odtworzenia przy pomocy Amerykanów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Janusz Krzyżanowski był współredaktorem, a od 1978 r. redaktorem kwartalnika SPK „Kombatant w Ameryce”. Opublikował dziesiątki tekstów w prasie polonijnej. Był częstym mówcą na patriotycznych zgromadzeniach Polonii. Dał się poznać jako zwolennik nawiązania współpracy ze Stowarzyszeniem Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. W latach 1964–2012 reprezentował SPK w Radzie Dyrektorów Kongresu Polonii Amerykańskiej, ściśle współpracując z prezesami Kongresu Karolem Rozmarkiem i Alojzym Mazewskim. Od 1978 r. aż do śmierci był członkiem Rady Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Jako prezes Zarządu Głównego SPK w Stanach Zjednoczonych spotykał się i rozmawiał o sytuacji Polski i środowiska kombatanckiego w Ameryce z kolejnymi prezydentami USA: Geraldem Fordem, Jimmy Carterem i Ronaldem Reaganem. Utrzymywał ścisłe kontakty z wieloma kongresmanami polskiego pochodzenia, m.in. z Romanem Pucińskim i Tadeuszem Machrowiczem, ale też polskimi generałami Kazimierzem Sosnkowskim i Władysławem Andersem. Janusz Krzyżanowski posiadał znakomite kontakty z prezydentami RP na wychodźstwie: Stanisławem Ostrowskim, Kazimierzem Sabbatem i Ryszardem Kaczorowskim, których działalność razem z całym SPK wspierał moralnie i finansowo. Organizował pomoc moralną i materialną dla ofiar masakry w Poznaniu, dla prześladowanych z Ursusa i Radomia, dla KOR, ROPCiO, KPN i „Solidarności”, współpracując w tym zakresie m.in. z red. Jerzym Giedroyciem, który pomoc SPK dla opozycji odnotowywał na łamach „Kultury”. Jako prezes SPK i ideowy antykomunista bezkompromisowo zwalczał w Ameryce zwolenników współpracy z PRL i przeciwstawiał się neutralizacji politycznej Polonii. Był częstym gościem w Departamencie Stanu. Od drugiej połowy lat siedemdziesiątych XX w. angażował się w powstanie i prace Rady Koordynacyjnej Polonii Wolnego Świata. Popierał prace Północno-Amerykańskiego Studium Spraw Polskich, skupiającego wybitnych polskich profesorów, dziennikarzy i pisarzy politycznych. Od czerwca 1981 do 2003 r. pracował w Polskim Komitecie Imigracyjnym w Nowym Jorku, sprawując funkcję wiceprezesa wykonawczego odpowiedzialnego za europejskie biura PKI w zachodniej Europie, m.in. w Paryżu, Brukseli, Monachium, Wiedniu i Rzymie. 10 listopada 1990 r. został awansowany przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej z siedzibą w Londynie do stopnia majora. Jako przedstawiciel SPK w Stanach Zjednoczonych 22 grudnia 1990 r. uczestniczył na Zamku Królewskim w Warszawie w uroczystości przekazania przez prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego symboli ciągłości prawnej II Rzeczypospolitej. Potem otrzymał awans na pułkownika. Był gorącym zwolennikiem dekomunizacji Polski. Powstanie i działalność Instytutu Pamięci Narodowej uważał za jeden z największych sukcesów odrodzonej Rzeczypospolitej. Od 2006 r. popierał opracowanie historii SPK w Stanach Zjednoczonych, w wyniku czego zostały przygotowane przez dr. hab. Piotra Kardelę i opublikowane przez IPN dwie monografie: Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych w latach 1953–1990 (Olsztyn-Białystok 2015) i Koła Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych 1953–2012 (Olsztyn-Białystok-Warszawa 2017). Janusz Krzyżanowski zmarł 21 marca 2019 r. Jego odejście to wielka strata dla Polski i Polonii. Cześć Jego pamięci.