Uroczystości obchodów 77. rocznicy spalenia Wielkiej Synagogi w Białymstoku rozpoczęły się od złożenia kwiatów i zapalenia zniczy pod pomnikiem ofiar, które zginęły w synagodze podpalonej przez Niemców w ostatnich dniach czerwca 1941 r. W imieniu Oddziału IPN w Białymstoku kwiaty złożył dr Paweł Warot, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej wraz z pracownicą Biura Magdaleną Dzienis-Todorczuk.
Następnie w auli Książnicy Podlaskiej odbyło się spotkanie rocznicowe pt. „77. rocznica spalenia Wielkiej Synagogi w Białymstoku. Początek Zagłady Żydów na Białostocczyźnie”. Zebranych gości przywitali: Jolanta Gadek, dyrektor Książnicy i dr Paweł Warot.
Podczas spotkania wygłoszono następujące referaty:
- dr Paweł Warot - Położenie ludności żydowskiej pod okupacją sowiecką na terenie województwa białostockiego;
- dr Ewa Rogalewska - Represje niemieckie w stosunku do ludności żydowskiej w Białymstoku w 1941 r.;
- Magdalena Dzienis-Todorczuk - Pomoc Polaków udzielana ludności żydowskiej na terenie Białegostoku w czasie okupacji niemieckiej;
- dr Joanna Pyłat - Problematyka Holocaustu w podręcznikach brytyjskich;
- Andrzej W. Kaczorowski - Żydzi - droga do ocalenia. Przypadek Fani Warman i Ignacego Stechera;
- prok. Radosław Ignatiew - Przebieg śledztwa w sprawie zbrodni w Jedwabnem.
Spotkaniu towarzyszyła prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej”. W swoim wystąpieniu dr Paweł Warot mówił o konieczności przypominania, że to Niemcy mordowali Żydów w czasie okupacji, a Polacy ich ratowali. Opisywał także, skąd wziął się powszechny wśród Polaków stereotyp o tzw. żydokomunie. Z kolei dr Ewa Rogalewska, autorka jedynej jak dotąd monografii naukowej białostockiego getta opisała represje, jakich białostoccy Żydzi doświadczali ze strony Niemców. Magdalena Dzienis-Todorczuk zreferowała swoje badania nad postawami Białostoczan, który ratowali Żydów przed Zagładą. Dr Joanna Pyłat zwracała uwagę na treści zawarte w kilkudziesięciu przebadanych przez siebie angielskich podręcznikach historii. Z jej analizy wynikało, że wielokrotnie informacje na temat Holokaustu były w nich prezentowane w sposób pobieżny, w tym także obwiniano o udział w Zagładzie Polaków. Największe zainteresowanie i dyskusję wzbudził referat prokuratora Radosława Ignatiewa, poswięcony zbrodni w Jedwabnem. Prokurator przekonywał, że postępowanie to zostało przeprowadzone rzetelnie i nie ma podstaw do podważania jego ustaleń.
Informacje w mediach:
http://www.radio.bialystok.pl/gosc/index/id/157048
http://www.radio.bialystok.pl/wiadomosci/index/id/157051
http://bialystok.tvp.pl/37839123/magdalena-dzienistodorczuk-27062018