Instytut Pamięci Narodowej Prelekcja „Marzec '68 w Białymstoku w świetle materiałów archiwalnych byłych organów bezpieczeństwa państwa” - Białystok, 8 marca 2018 - Aktualności -

W Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku o godz. 12.00 odbyły się uroczystości uczczenia 50. rocznicy Marca `68, zorganizowane przez Oddział IPN w Białymstoku i Wojewodę Bohdana Paszkowskiego. Choć frekwencja nie była duża, to w spotkaniu uczestniczyli m.in.: Poseł Dariusz Piontkowski, Wicewojewoda Podlaski  Jan Zabielski, p.o. Podlaskiego Kuratora Oświaty – Bożena Dzitkowska i wizytator dr. Tadeusz Mosiek, dr Marek Kietliński Dyrektor Archiwum Państwowego w Białymstoku, Józef Mozolewski - Przewodniczący Zarządu Regionu Podlaskiego NSZZ „Solidarność”, senator Stanisław Marczuk i Walenty Jabłoński ze Związku Sybiraków, przedstawiciel Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku prof. Adama Krętowskiego, przedstawiciele Klubu Inteligencji Katolickiej, samorządowcy i służby mundurowe.

Spotkanie rozpoczął specjalny, okolicznościowy spot IPN o Marcu `68. Dyrektor Oddziału IPN w Białymstoku dr hab. Piotr Kardela w słowie wstępnym powiedział m.in.: „Spotkaliśmy się dziś w gościnnych murach Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego, aby uczcić 50. rocznicę tzw. wydarzeń marcowych, a zatem buntu młodych Polaków, którzy solidarnie w marcu 1968 roku w wielu miejscach naszego kraju wystąpili przeciw łamaniu wolności słowa w PRL”. Następnie dyrektor zwrócił uwagę na aspekt rozpętanej przez komunistyczne władze kampanii antysemickiej kryjącej się pod hasłami antysyjonizmu, jak też zapoznał zebranych z aspektem międzynarodowym wydarzeń marcowych. Zauważając, iż w latach 1968–1971 z PRL wyjechało ok. 15 tys. osób, wskazał, iż dwa oddzielne byty: antysemicki skonstruowany przez władze i autentyczny bunt młodzieżowy o wolność słowa w PRL przenikały się i według oczekiwania tzw. „moczarowców” miały się uzupełniać. Dyrektor mówił o zatrzymanych i aresztowanych młodych ludziach, rozczarowanych jakością socjalizmu w PRL, rozczarowanych głównie tym, że socjalistyczne państwo jakim była Polska Ludowa, w którą wierzyli zastosowało w obronie swoich interesów i przeciw zagwarantowanej w peerelowskiej konstytucji wolności słowa metody charakterystyczne dla sił faszystowskich – zatrzymania, pałowanie, nagonka antysemicka. „Naturalnie Marzec `68 był wielowymiarowy - uściślał dalej dyrektor Kardela. - Poza Warszawą na ogół młodzież walczyła po prostu o wolność słowa jak to było np. w Olsztynie. Rok 1968 był na pewno rokiem buntu, nie tylko zresztą w Polsce”. Na zakończenie dr hab. Piotr Kardela zauważył, iż ten młodzieżowy bunt „stał się przyczyną zorganizowanej w późniejszych dekadach opozycji, opozycji zupełnie innej niż ta powojenna, niż ta, którą tworzyli czczeni przez nas Żołnierze Wyklęci, bo był zaczynem opozycji, która zawsze bardziej skłonna była do dogadywania się, negocjowania z władzą niż do jej bezkompromisowego zwalczania. Ale była to też opozycja, której celem była niepodległość Polski”.

Wykład na temat Marzec '68 w świetle materiałów archiwalnych byłych organów bezpieczeństwa komunistycznego państwa wygłosiła Urszula Gierasimiuk, pracownik OBEN IPN w Białymstoku, autorka wyboru źródeł na temat Marca 1968 r. w Białymstoku, wydanego przez IPN. Prelegentka podkreśliła zaangażowanie białostockiej młodzieży akademickiej w bunt przeciw komunistycznej władzy, a przede wszystkim w decyzje uderzające w kulturę i wolność słowa, opowiadała o sposobach kontestacji Białostocczan, komentarzach na temat zajść w stolicy, rozrzucanych ulotkach i pojawiających się na murach napisach antypaństwowych.  Nakreśliła zakres represji wobec uczestników społecznych protestów.  Wspomniała również o zwolnieniach z pracy, m.in. prof. Jakuba Chlebowskiego i o próbach relegowania z uczelni najbardziej zaangażowanych w bunt białostockich studentów. Wykład zakończył się projekcją filmu z udziałem Ireny Lasoty - jednej z głównych uczestniczek Marca 1968 r.

Medial lokalne o obchodach:

http://www.radio.bialystok.pl/wiadomosci/index/id/153036

http://bialystok.tvp.pl/36318032/urszula-gierasimiuk-08032018

http://bialystok.tvp.pl/36316617/08032018-godz1830