Instytut Pamięci Narodowej Otwarcie wystawy „Twarze olsztyńskiej bezpieki” - Giżycko, 28 marca 2017 - Aktualności -

28 marca 2017 r. w auli Zespołu  Szkół Kształtowania Środowiska i Agrobiznesu w Giżycku miało miejsce otwarcie wystawy  pt.  „Twarze olsztyńskiej bezpieki” przygotowanej przez  pracowników Delegatury  IPN w Olsztynie (Renatę Gieszczyńską, Piotra Kardelę i Pawła Piotra Warota). Prelekcję na temat wystawy wygłosił nauczyciel historii Andrzej Arian. W 1944 r. z rozkazu Ministra  Bezpieczeństwa Publicznego Stanisława  Radkiewicza na terenie całego kraju zaczęły powstawać specjalne służby, których podstawowym celem było przejęcie kontroli nad społeczeństwem. Po wyzwoleniu Olsztyna 22 stycznia 1945 r. przez Armię Czerwoną na byłe tereny Prus Wschodnich zaczęły wkraczać specjalne jednostki NKWD (sowieckim pełnomocnikiem był w tym okresie Boris Trofimow ) oraz Kontrwywiad Wojskowy Smiersz. 30 marca 1945 r. na obszarze warmińsko-mazurskim utworzono organa bezpieczeństwa i milicji.  13 kwietnia 1945 r. powołano powiatowe urzędy bezpieczeństwa publicznego w Piszu, Białej Piskiej, Ostródzie, Biskupcu, Giżycku oraz w innych miastach. Natomiast 23 maja 1945 r. płk Jakub Prawin vel Zylberstein (polski komunista pochodzenia żydowskiego) obejmuje pełnomocnictwo w Olsztynie. Funkcjonowanie organów bezpieczeństwa zostaje cały czas wzmacniane przez WUBP z Łodzi (ogółem 74 funkcjonariuszy). Od końca 1945 aż do 25 października 1946 r. kierownikiem WUBP w Olsztynie zostaje Józef Światło vel  Izaak Fleischfarb. W latach 1945–1956 olsztyńską bezpieką kierowało pięć osób (Michał Natan, Henryk Palka, Antoni Punda, Franciszek Szlachcic, Kuźma Romaniuk) zaś w latach 1957–1989 jedenaście osób (Zdzisław Banasik, Kuźma Romaniuk, Ryszard Szuster, Edmund Wziątek, Kazimierz Szczepaniak, Kazimierz Dudek, Jan Rejdych, Andrzej Wójcicki, Stefan Gregorczyk, Jan Fankulewski, Wiesław Poczmański). 6 kwietnia 1990 r. Służba Bezpieczeństwa została zlikwidowana przez ustawę  o Urzędzie Ochrony Państwa, która weszła w życie 10 maja 1990 r.

Andrzej Arian, nauczyciel w ZSKŚiA w Giżycku