E-Księgarnia
Portal edukacyjny Wrzesień’39
Portal edukacyjny IPN poświęcony wybuchowi II wojny światowej i agresji niemieckiej oraz sowieckiej na Polskę. Znajdą na nim Państwo: artykuły naukowe i popularnonaukowe, zdjęcia oraz nagrania archiwalne, dokumenty oraz ówczesną pras,ę kalendarium wydarzeń, biogramy Bohaterów września, relacje świadków wydarzeń. Poza tym na portalu dostępne są wystawy przygotowane przez IPN oraz infografiki.
Materiały edukacyjne:
Materiały edukacyjne #kluczdohistorii Początek II wojny światowej w województwie białostockim
Materiały przygotowane jako pomoc dydaktyczna przy wprowadzaniu na lekcji zagadnień związanych z wybuchem II wojny światowej pod kątem historii regionalnej. Składają się z krótkiego eseju dotyczącego sytuacji na terenie województwa białostockiego przed wybuchem wojny i już po 1 września 1939 r., propozycji zadań dydaktycznych skierowanych do uczniów i fragmentów notacji – wspomnień świadków tamtych wydarzeń.
Materiały edukacyjne #kluczdohistorii Agresja sowiecka 17 IX 1939 r.
W związku z 81. rocznicą agresji sowieckiej na Polskę OBEN IPN w Białymstoku przygotowało zadania edukacyjne, które mają ułatwić przybliżenie wydarzeń związanych z sowiecką agresja na Polskę we wrześniu 1939 r. z perspektywy regionalnej oraz całego kraju. Materiały te odnoszą się zarówno do walk prowadzonych na naszym terenie, jak i społecznych aspektów tych wydarzeń. Różnorodność zadań pozwala dobrać je na odpowiedni poziom kształcenia. Szczególną wartość stanowią fragmenty filmów z notacji osób, które pamiętają tamten okres, co nadaje przygotowanym materiałom szczególny charakter.
Teka edukacyjna Agresja sowiecka na Polskę i okupacja wschodnich terenów Rzeczypospolitej (1939–1941)
Teka poświęcona jest agresji sowieckiej na Polskę 17 września 1939 r. i sytuacji obywateli polskich na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej w trakcie trwającej podczas 21 miesięcy okupacji sowieckiej.
Intencją autorów było udostępnienie nauczycielom i uczniom szerokiego wyboru materiałów źródłowych i ikonograficznych oraz pomocy naukowych, które będą przydatne w nauczaniu historii. Dzięki nim nauczyciel może także przygotować lekcję etyki, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie czy lekcję wychowawczą poświęconą rocznicy agresji sowieckiej. Poruszana w tece tematyka powinna stanowić ważny element edukacji nie tylko historycznej, lecz także patriotycznej. Teka składa się z trzech części: materiałów dla nauczyciela, materiałów dla ucznia i kart. Do całości dołączone zostały materiały audio. Materiały dla nauczyciela zawierają trzy przykładowe scenariusze lekcji dotyczące różnych zagadnień związanych z okupacją sowiecką Kresów Wschodnich: życia codziennego, represji sowieckich, indoktrynacji i propagandy. Poza tym nauczyciel w tej części znajdzie propozycje tematów esejów i bibliografię, wskazującą – oprócz opracowań historycznych oraz źródeł – również ważniejsze strony i publikacje on-line przygotowane przez IPN. Materiały dla ucznia składają się ze wstępu historycznego, tablicy synchronistycznej, wyboru źródeł, słowniczka pojęć i biogramów. Karty są elementem uzupełniającym zarówno dla nauczyciela, jak i ucznia. Wśród wybranych dokumentów znajdują się fotografie przedstawiające Armię Czerwoną w marszu na Polskę oraz zdjęcia, mapy, ulotki i fragmenty prasy oraz wydawnictw z okresu okupacji sowieckiej. Płyta CD zawiera relacje świadków dotyczące wydarzeń na Ziemiach Wschodnich Rzeczypospolitej po 17 września 1939 r. oraz audiobook Tylko te listy po nich pozostały... Korespondencja z zesłania Eugenii i Władysława Simsonów.
Wojenna Odyseja Antka Srebrnego. Obrona Grodna 1939 r.
Opracowany przez Oddział IPN w Warszawie pakiet materiałów edukacyjnych został przygotowany z myślą o nauczycielach przedmiotów humanistycznych szkół podstawowych.
Liczne polecenia i pytania opierają się w znacznej mierze na treści komiksu historycznego „Wojenna Odyseja Antka Srebrnego. Obrona Grodna 1939 r.”
Inwazja sowiecka na Polskę w 1939 roku
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie przygotował w związku z tym wybór tekstów źródłowych wraz z oprawą dydaktyczną. Niniejsze opracowanie przygotowane zostało przede wszystkim z myślą o nauczycielach i edukatorach, prowadzących zajęcia z młodzieżą.
Zamieszczone poniżej materiały mogą stanowić cenną pomoc dydaktyczną na lekcjach historii, języka polskiego, w trakcie zajęć wychowawczych związanych z kształtowaniem postaw patriotycznych, a także podczas zajęć dodatkowych i kółek zainteresowań. Materiały mogą służyć również samym uczniom przygotowującym własne referaty, prezentacje lub uczącym się do egzaminów.
Lekcje i warsztaty:
Edukatorzy OBEN przeprowadzają zajęcia edukacyjne związane z tematyką II wojny światowej na następujące tematy:
- „A więc wojna ...” – polski wrzesień 1939 r.
- Agresja sowiecka 17 września 1939 r.
- Losy Polaków pod okupacja sowiecką i niemiecką
- Polskie Państwo Podziemne
Wystawy:
Agresja sowiecka 17 IX 1939 r. Polska północno-wschodnia oraz Sowiecka agresja 17 września 1939 r. na ziemiach Polski Północno-Wschodniej
Ekspozycje poświęcone zostały agresji Armii Czerwonej na Polskę w czasie II wojny światowej. Przedstawiono m.in. sowiecko-niemiecką współpracę we wrześniu 1939 r., tragiczny los osadników wojskowych na Kresach Wschodnich, walki oddziałów polskich z wkraczającymi jednostkami Armii Czerwonej, losy ochotników – obrońców Grodna czy zajęcie Wilna.
Wrzesień 1939. Polska wobec niemieckiej i sowieckiej agresji
Wystawa elementarna przygotowana przez OBEN IPN w Krakowie w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej i agresji sowieckiej na Polskę. Ukazuje sytuację międzynarodową Polski przed wybuchem II wojny światowej, jak i przebieg wojny obronnej i walki z wkraczającą od wschodu armią sowiecką.
Zasłużyć na krzyż: albo Virtuti, albo drewniany. Obrona Wybrzeża 1939
Obrona Wybrzeża trwała do 2 października 1939 r. Tego dnia poddali się obrońcy Helu, ostatniego skrawka wolnej Polski. Nieco wcześniej, bo 19 września skapitulowali żołnierze broniący Kępy Oksywskiej. Ich dowódca, płk Stanisław Dąbek, nie poddał się, wybierając samobójstwo zamiast niemieckiej niewoli.
Wystawa dostępna on-line
Materiały źródłowe:
Wrzesień 1939
Czy wybuch II wojny był nieunikniony? Czy jej korzenie tkwiły już w nowym europejskim ładzie, zaprowadzonym przez zwycięską ententę po I wojnie światowej? Co wydarzyło się w Europie i na świecie w ciągu dwóch dekad, które poprzedzały atak III Rzeszy i Związku Sowieckiego na Polskę?
https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/materialy-edukacyjne/infografiki-historyczn/93174,Wrzesien-1939.html
Gry edukacyjne:
Pamięć‘39
Pamięć’39 oparta na zasadach popularnej gry „Memory”, wprowadza uczniów w tematykę kampanii wrześniowej 1939 r. Za pomocą 24 archiwalnych zdjęć prezentuje najważniejsze tematy wojny obronnej. Dołączona do gry broszura zawiera krótki komentarz historyczny do poszczególnych fotografii. Daje to duże możliwości dydaktycznego wykorzystania gry (np. przy organizacji małych quizów wiedzy historycznej).
Gra dostępna on-line
https://1wrzesnia39.pl/ftp/1wrzesnia39/memo/index.php
IV rozbiór Polski – puzzle edukacyjne
Puzzle edukacyjne IV rozbiór Polski to narzędzie dydaktyczne, które ma pomóc w utrwalaniu materiału oraz kształcić umiejętność orientacji przestrzennej i czytania mapy. Składają się z mapy historycznej okupowanej Polski (z końca 1939 roku) z uwzględnieniem wcześniejszych zmian granic w regionie, dokonanych w latach 1938–1939, naniesionej na tradycyjne puzzle oraz 44 kart ze zdjęciami archiwalnymi, opatrzonych komentarzem historycznym systematyzującym wiedzę o wydarzeniach politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1938–1939.
Prezentowane narzędzie dydaktyczne można wykorzystywać na lekcji historii: jako ćwiczenie zapoznające uczniów z mapą historyczną lub jako grę edukacyjną z wykorzystaniem mapy i kart informacyjnych.
IPNtv
„Historia dla ciebie – pamięć.pl”, odc. 18
„Historia dla ciebie – pamięć.pl”, odc. 20
Film animowany przygotowany na podstawie komiksu Obrona Grodna 1939 r. z serii Wojenna Odyseja Antka Srebrnego.
Publikacje:
Radosław Wnorowski, Bronisław Bohaterewicz, Warszawa 2020
Był jednym z założycieli Samoobrony Ziemi Grodzieńskiej, która broniła Ziem Wschodnich zarówno przed Niemcami, jak i Sowietami. Brał też udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W stanie spoczynku zajmował się działalnością kombatancką. Internowany przez Sowietów po agresji ZSRS 17 września 1939 r. Zginął prawdopodobnie 9 kwietnia 1940 r. Był najstarszym polskim generałem, który został rozstrzelany w Katyniu.
Adam Hlebowicz, Grażyna Lipińska, Warszawa 2021
Jej życiorys odzwierciedla historię Polski XX stulecia od obrony Lwowa w listopadzie 1918 r. i wywalczenia niepodległości w tym samym roku, po ruch „Solidarność” i ponowne odzyskanie wolności przez Polskę w 1989 r. Biografia Lipińskiej jest naznaczona bohaterskimi czynami: uczestnictwem w wojnie polsko-ukraińskiej, potem polsko-bolszewickiej, obroną Grodna przed wojskami sowieckimi we wrześniu 1939 r., pracą konspiracyjną w referacie Wschód sieci wywiadu dalekiego zasięgu Oddziału II KG ZWZ-AK „Stragan” w Mińsku na Białorusi oraz bolesnymi doświadczeniami, tak typowymi dla jej pokolenia – czternastoletnim pobytem w więzieniach i łagrach ZSRS.
Biuletyn IPN nr 9/2019
Biuletyn IPN nr 12/2009
