Instytut Pamięci Narodowej Pokaz filmu "Wybraniec Bogów" o Józefie Marcinkiewiczu i prelekcja Pawła Niziołka w ramach DKF Fantom - Sokółka, 7 kwietnia 2022 r. - Aktualności -

Dokument miał swoją pierwszą premierę w formule online w roku 2021 w trakcie trwania II Międzynarodowego Festiwalu Filmowego o Totalitaryzmach “Echa Katynia” organizowanego przez IPN. W Sokółce pokazany został w kontekście zbliżających się obchodów Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

Widzowie po projekcji spotkali się z historykiem z Biura Badań Historycznych IPN w Białymstoku - Pawłem Niziołkiem oraz odtwórcą postaci Józefa Marcinkiewicza w części fabularyzowanej dokumentu - aktorem Sebastianem Słomińskim. Rozmowa dotyczyła tragizmu i charakteru, tytułowej postaci geniusza matematycznego Józefa Marcinkiewicza, wywodzącego się z miejscowości Cimoszka (Gmina Janów, pow. sokólski).

Przedmiotem dyskusji wieczoru był przede wszystkim dramatyczny wybór naukowca, polegający na dobrowolnym powrocie do kraju ze stypendium zagranicznego i udziale w wojnie obronnej 1939 roku, oraz nieskorzystanie z możliwości ucieczki z konwoju wiozącego go do obozu jenieckiego w głąb Rosji. Pojawił się głos publiczności buntujący się przeciwko takiej decyzji i takiemu pojmowaniu patriotyzmu, projekcja wywołała w widzach emocje. Puentą filmu i spotkania była teza o wielkiej stracie jaką poniosło państwo polskie w wyniku zbrodni katyńskiej.

Autor publikacji o rodzinie Marcinkiewiczów “Płacąc za wolność. Wojenne losy rodziny Marcinkiewiczów”, historyk IPN Paweł Nizołek przypomniał o “podwójnej śmierci” Józefa Marcinkiewicza, jako ofiary zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko i dokonania dla matematyki polskiej podlegały do lat 90-tych cenzurze ze względów politycznych.

Warto wspomnieć, że wśród licznie zgromadzonej publiczności Dyskusyjnego Klubu Filmowego “Fantom” znaleźli się uczniowie szkoły, której Marcinkiewicz został patronem – Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Janowie, a także studenci Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Sokółce.

Organizatorami wydarzenia oprócz Oddziału IPN w Białymstoku był Sokólski Ośrodek Kultury i Uniwersytet Trzeciego Wieku w Sokółce.