Nawigacja

Aktualności

Powołanie nowego naczelnika Delegatury IPN w Olsztynie, odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego – Olsztyn, 13 stycznia 2022

13 stycznia 2022 roku Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki podczas briefingu prasowego powołał nowego naczelnika Delegatury IPN w Olsztynie – dr. hab. Karola Sacewicza.

dr hab. Karol Sacewicz (ur. 1978 r.) – adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, od 2015 r. pracownik Instytutu Pamięci Narodowej, w latach 2017-2019 naczelnik olsztyńskiej Delegatury IPN. W 2007 r. obronił dysertację doktorską pt. Współpracować czy zwalczać? Centralna prasa Polskiego Państwa Podziemnego wobec komunistów polskich (1939-1945). W 2017 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie historii za osiągnięcie naukowe pt. Komunizm i antykomunizm w II Rzeczypospolitej.

Jest adiunktem w Katedrze Historii Polski w Instytucie Historii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Od 2002 r. prowadzi zajęcia dydaktyczne na kierunkach: historia, stosunki międzynarodowe, administracja oraz wojskoznawstwo.

Główne obszary  zainteresowań badawczych dra hab. Karola Sacewicza obejmują zagadnienia życia politycznego w II RP, ze szczególnym uwzględnieniem postaw antykomunistycznych, jak i aktywności organizacji komunistycznych. Ponadto badania swe ukierunkował na historię Polskiego Państwa Podziemnego, jego stosunku do komunistów i komunizmu, a także na zagadnieniach powojennej historii Warmii i Mazur. Obecnie pracuje nad monografią przedstawiającą polską perspektywę drugiego konfliktu indochińskiego, tj. wojny w Wietnamie, jak również we współpracy ze znamienitymi badaczami nad wydawnictwem źródłowym obrazującym antykomunizm ruchu narodowego w międzywojennej Polsce.

Autor i współautor wielu publikacji naukowych, popularnonaukowych oraz źródłowych, w tym kilkunastu książek oraz kilkudziesięciu artykułów opublikowanych na łamach czasopism naukowych.

Prywatnie: mąż, ojciec czwórki dzieci.

 

 

Najważniejsze publikacje książkowe:

Polskie Państwo Podziemne wobec komunistów polskich 1939-1945. Wypisy z publicystyki konspiracyjnej, wybór, wstęp i oprac. K. Sacewicz, Olsztyn 2005.

Sacewicz K., Centralna prasa Polski Podziemnej wobec komunistów polskich 1939-1945, Warszawa 2009.

Historia i pamięć. Studia z dziejów XX wieku, red. W. Gieszczyński, W.B. Łach, K. Sacewicz, Olsztyn 2011.

Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Historia i pamięć, red. K. Kierski, S. Nowakowski, K. Sacewicz, Olsztyn 2014.

Komunizm i antykomunizm w II Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo-społeczeństwo-partie, Olsztyn 2016.

Antykomunizm socjalistów. PPS wobec KPRP/KPP. Wypisy z prasy i dokumentów (1918-1938), oprac., wybór i wstęp K. Sacewicz, Białystok-Olsztyn-Warszawa 2019.

Antykomunizm Polaków w XX wieku, red. P. Kardela, K. Sacewicz, Białystok-Olsztyn-Warszawa 2019.

Warmińsko-mazurskie studia z historii najnowszej, t. 2, red. S. Nowakowski, K. Sacewicz, Olsztyn 2019.

Sacewicz K., W służbie Niepodległej. Henryk Glass (1896-1984), Olsztyn 2019.

 „A. Rock [H. Glass], Mein Kampf Józefa Stalina, oprac. i wstęp K. Sacewicz, BiałystokWarszawa 2020.

Polish anti-communism in the 20th century,  red. P. Kardela, K. Sacewicz, Białystok-Olsztyn-Warszawa 2021.

Przeciw socjalistom. KPRP/KPP wobec PPS. Wypisy z prasy i dokumentów (1918-1938), oprac., wstęp i wybór K. Sacewicz, Olsztyn-Białystok-Warszawa 2021

Powołanie nowego naczelnika poprzedziło odsłonięcie przez Prezesa IPN dr. Karola Nawrockiego tablicy upamiętniającej ppłk. Jana Niemierskiego zawieszonej na budynku Komendy Miejskiej Policji przy ul. Partyzantów 23 w Olsztynie.

Prezes IPN w swoim przemówieniu powiedział:

Dzisiaj Instytut Pamięci Narodowej zostawia ślad pamięci po Polaku z wyboru, po urodzonym Warmiaku, który kończył szkołę we Frankfurcie nad Odrą, był żołnierzem armii zaborczej bo Polski wówczas nie było. Gdy tylko pojawiła się możliwość służenia wolnej, niepodległej Rzeczpospolitej wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, działał na rzecz niepodległej Ojczyzny. Został komendantem Straży Mazurskiej w czasie gdy na tych terenach dominował niemiecki terror, tablica znajduje się w tym miejscu bo Straż Mazurską możemy nazwać ówczesną polską policja państwową.

 

W wydarzeniu udział wzięli m.in. I zastępca Komendanta Wojewódzkiego Policji insp. Edward Szydłowski, pełnomocnik wojewody warmińsko-mazurskiego Jarosław Babalski, rektor UWM prof. Jerzy Przyborowski, przedstawiciel marszałka województwa warmińsko-mazurskiego Andrzej Pęziński, w imieniu dowódcy 4 Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej mjr Rafał Skibiński, komendant Placówki Straży Granicznej w Grzechotkach ppłk SG Tomasz Chwietkiewicz, zastępca komendanta wojewódzkiego PSP w Olsztynie st. bryg. Krzysztof Mierzejewski, zastępca komendanta miejskiego PSP w Olsztynie bryg. Sergiusz Dłuski, dyrektor Archiwum Państwowego w Olsztynie prof. dr hab.  Norbert Kasparek, członek prezydium zarządu regionu warmińsko-mazurskiego NSZZ Solidarność Wojciech Kowalski oraz przedstawiciele Stowarzyszenia Rodzina Katyńska. Poświęcenia monumentu dokonał arcybiskup metropolita warmiński Józef Górzyński. Prezes  IPN wspólnie z dyrektorem białostockiego Oddziału IPN dr hab. Piotrem Kardelą i dr. Pawłem Warotem złożyli kwiaty pod tablicą memoratywną. Spotkanie prowadził dr Paweł Warot.

Ppłk Jan Niemierski ps. „Kasperski” urodził się w 1886 roku w Butrynach (niem. Wuttrienen) w gminie Purda w powiecie olsztyńskim. Był podpułkownikiem piechoty Wojska Polskiego, działaczem społecznym, w latach 1935-1939 prezydentem Rzeszowa. Podczas służby w armii niemieckiej współpracował z Polską Organizacja Wojskową. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zajęciu Dyneburga zaangażował się na rzecz plebiscytu na Warmii
i Mazurach.  Za swoje czyny wojenne otrzymał Order Virtuti Militari. Następnie służył w macierzystym 6. Pułku Piechoty Legionów. W 1930 roku przeniesiony został do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy Batalionu KOP „Hoszcza”. Na początku 1940 roku aresztowany przez Gestapo a w 1941 roku osadzony został w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, w którym został zamordowany.

Na terenie ziem pozostających pod zaborami w okresie I wojny światowej powoływano organizacje o charakterze policyjnym, których zadaniem było zapewnienie porządku i bezpieczeństwa polskiej ludności. Organizacje te nosiły nazwy m.in. straży czy milicji.  Między innymi Straż Bezpieczeństwa utworzono w 1918 r. w Wielkopolsce. Jej członkowie uczestniczyli w powstaniu wielkopolskim, a następnie tworzyli struktury kadrowe Policji Państwowej. Analogiczną instytucję o nazwie Straż Mazurska powołano na terenie Prus Wschodnich. 15 lutego 1920 roku komendantem naczelnym Straży Mazurskiej został ppłk Jan Niemierski. Instytucja ta odpowiadała za porządek oraz bezpieczeństwo polskiej społeczności na terenach plebiscytowych. Brała ona udział w ochronie polskich wieców.

 

  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
  • Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ppłk Jana Niemierskiego. Fot. A. Piekarska IPN Białystok
do góry