Nawigacja

Aktualności

70. rocznica śmierci kpt. Władysława Podsiada, Żołnierza Niezłomnego

We wtorek, 20 lutego mija 70. rocznica śmierci kpt. Władysława Podsiada, żołnierza polskiego podziemia niepodległościowego. Jego działalność konspiracyjna przeciwko okupantom koncentrowała się na obszarze Obwodu AK Zambrów. Zachęcamy do zapoznania się szerzej z historią polskiego bohatera w artykule Teresy Pogorzelskiej z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku.

kpt. Władysław Podsiad vel Aleksander Grodzki, pseudonim „Brzoza”, „Góral”, syna Aleksandra, ur. 23 listopada 1907 r. w miejscowości Czerwone pow. Kolno, nauczyciel, oficer rezerwy WP do 1939 r. Ukończył szkołę powszechną, następnie Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne w Kolnie oraz Seminarium Nauczycielskie w Grodnie. Służbę wojskową odbył w szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Cieszynie w latach 1931–1932. W 1933 r. na terenie gminy Kołaki jako nauczyciel rozpoczął tworzenie organizacji młodzieżowej „Wici”. W latach 1937–1939 studiował na Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1940 r. wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Następnie mianowany dowódcą batalionu AK na terenie gminy Kołaki. W kwietniu 1942 r. awansowany na zastępcę komendanta Obwodu AK Zambrów. Do jego zadań należała organizacja wywiadu oraz szkolenie podległych mu żołnierzy. Dzięki jego zaangażowaniu została utworzona konspiracyjna szkoła podchorążych. W 1944 r. brał udział w akcji „Burza”.

Po aresztowaniu w 1945 r. Ferdynanda Tokarzewskiego został mianowany komendantem Obwodu AK–AKO Zambrów. We wrześniu 1945 r. został wyznaczony na prezesa zambrowskiego Rejonu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Pod koniec 1945 r. zagrożony aresztowaniem przeprowadził się wraz z rodziną na teren województwa warszawskiego. Początkowo pracował w szkole w Zagościńcu, a następnie w gimnazjum w Tłuszczu. W tym też czasie wznowił studia na Uniwersytecie w Łodzi. Ujawnił się 12 marca 1947 r. w KP MO w Zambrowie. W 1949 r. w trakcie aresztowania przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa udało mu się zbiec. Przez następne cztery lata był poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku i Warszawie. W grudniu 1953 r. na prośbę syna, któremu odmówiono przyjęcia na studia oraz ze względu na pogarszający się stan zdrowia zgłosił się do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku. Po 5 dniach przesłuchania został zwolniony. Zmarł 20 lutego 1954 r. w szpitalu w Warszawie.

Za wzorową służbę i wyróżniające się męstwo w akcjach bojowych w okresie konspiracji oraz w akcji „Burza” rozkazem komendanta AK Okręgu Białostockiego AK płk. Władysława Liniarskiego „Mścisława” został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy. Akta Wydziału „C” SB KW MO w Białymstoku dotyczące Władysława Podsiada o sygnaturze KSL 6259 i DO 39448 zostały zniszczone w 1975 r.

autor: Teresa Pogorzelska, Oddział IPN w Białymstoku

  • Plan agenturalno-operatywnych przedsięwzięć w sprawie agenturalnego opracowania sztabu obwodu nielegalnej organizacji „WiN” na obwód Zambrów na miesiąc lipiec i sierpień 1949 r. Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 011/28, t. 2, Sprawa krypt. „Ocean” dot. operacyjnego rozpracowania byłych członków Obwodu AK/WiN Łomża i Obwodu AK/WiN Zambrów, s. 22.
  • Fragment przesłuchania świadka Władysława Podsiada w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Białaymstoku w dn. 18-12-1953 r. Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 012/1294, t.3, Akta agenturalnego rozpracowania grupowego kryptonim „Biebrza” dot. Marchewka Stanisław pseudonim „Ryba”, imię ojca: Antoni, ur. 16-11-1908/13-11-1908 r., Dąbrowski Wacław pseudonim „Tygrys”, imię ojca: Franciszek, ur. 22-11-1921/05-11-1919 r. i Wysocki Tadeusz pseudonim „Zegar”, imię ojc
  • Fragment przesłuchania świadka Władysława Podsiada w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Białaymstoku w dn. 18-12-1953 r. Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 012/1294, t.3, Akta agenturalnego rozpracowania grupowego kryptonim „Biebrza” dot. Marchewka Stanisław pseudonim „Ryba”, imię ojca: Antoni, ur. 16-11-1908/13-11-1908 r., Dąbrowski Wacław pseudonim „Tygrys”, imię ojca: Franciszek, ur. 22-11-1921/05-11-1919 r. i Wysocki Tadeusz pseudonim „Zegar”, imię ojc
  • Fragment przesłuchania świadka Władysława Podsiada w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Białaymstoku w dn. 18-12-1953 r. Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 012/1294, t.3, Akta agenturalnego rozpracowania grupowego kryptonim „Biebrza” dot. Marchewka Stanisław pseudonim „Ryba”, imię ojca: Antoni, ur. 16-11-1908/13-11-1908 r., Dąbrowski Wacław pseudonim „Tygrys”, imię ojca: Franciszek, ur. 22-11-1921/05-11-1919 r. i Wysocki Tadeusz pseudonim „Zegar”, imię ojc
  • Fragment przesłuchania świadka Władysława Podsiada w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Białaymstoku w dn. 18-12-1953 r. Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 012/1294, t.3, Akta agenturalnego rozpracowania grupowego kryptonim „Biebrza” dot. Marchewka Stanisław pseudonim „Ryba”, imię ojca: Antoni, ur. 16-11-1908/13-11-1908 r., Dąbrowski Wacław pseudonim „Tygrys”, imię ojca: Franciszek, ur. 22-11-1921/05-11-1919 r. i Wysocki Tadeusz pseudonim „Zegar”, imię ojc
  • Fragment przesłuchania świadka Władysława Podsiada w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Białaymstoku w dn. 18-12-1953 r. Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 012/1294, t.3, Akta agenturalnego rozpracowania grupowego kryptonim „Biebrza” dot. Marchewka Stanisław pseudonim „Ryba”, imię ojca: Antoni, ur. 16-11-1908/13-11-1908 r., Dąbrowski Wacław pseudonim „Tygrys”, imię ojca: Franciszek, ur. 22-11-1921/05-11-1919 r. i Wysocki Tadeusz pseudonim „Zegar”, imię ojc
  • Fragment przesłuchania świadka Władysława Podsiada w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Białaymstoku w dn. 18-12-1953 r. Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 012/1294, t.3, Akta agenturalnego rozpracowania grupowego kryptonim „Biebrza” dot. Marchewka Stanisław pseudonim „Ryba”, imię ojca: Antoni, ur. 16-11-1908/13-11-1908 r., Dąbrowski Wacław pseudonim „Tygrys”, imię ojca: Franciszek, ur. 22-11-1921/05-11-1919 r. i Wysocki Tadeusz pseudonim „Zegar”, imię ojc
  • Kwestionariusz osobowy na członka nielegalnej organizacji p.n. Wolność i Niezawisłość Obwód Zambrów, pow. Łomża Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 019/42, t. 3, Kwestionariusze osobowe do charakterystyki nr 96, nazwa organizacji: Wolność i Niezawisłość, Obwód Zambrów, s. 101–102.
  • Kwestionariusz osobowy na członka nielegalnej organizacji p.n. Wolność i Niezawisłość Obwód Zambrów, pow. Łomża Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 019/42, t. 3, Kwestionariusze osobowe do charakterystyki nr 96, nazwa organizacji: Wolność i Niezawisłość, Obwód Zambrów, s. 101–102.
  • Wykaz imienny oficerów Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 033/22, AK-AKO Obwód Zambrów, s. 2.
  • Wykaz imienny oficerów Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 033/22, AK-AKO Obwód Zambrów, s. 2.
  • Struktura i obsada personalna Komendy Okręgu, Inspektoratów i podległych im obwodów Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 033/189, Opracowanie dotyczące Okręgu AK-WiN Białystok, Bojowej Organizacji "Wschód", Stronnictwa Narodowego woj. białostockiego, Okręgu NOW Białystok, Okręgu NSZ Białystok, Okręgu NZW Białystok, s. 15–16.
  • Struktura i obsada personalna Komendy Okręgu, Inspektoratów i podległych im obwodów Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 033/189, Opracowanie dotyczące Okręgu AK-WiN Białystok, Bojowej Organizacji "Wschód", Stronnictwa Narodowego woj. białostockiego, Okręgu NOW Białystok, Okręgu NSZ Białystok, Okręgu NZW Białystok, s. 15–16.
  • Postanowienie o zawieszeniu postępowania karnego Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 212/2232, Akta w sprawie karnej przeciwko: Kulesza Antoni, imię ojca: Antoni, ur. 19-01-1918 r., osk. o to, że od marca 1947 r. do kwietnia 1948 r. przechowywał bez zezwolenia broń, w kwietniu 1948 r. udzielił pomocy organizacji WiN, tj. o przestępstwo z art. 4 § 1 Dekretu z 13-06-1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa s. 40–41.
  • Postanowienie o zawieszeniu postępowania karnego Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 212/2232, Akta w sprawie karnej przeciwko: Kulesza Antoni, imię ojca: Antoni, ur. 19-01-1918 r., osk. o to, że od marca 1947 r. do kwietnia 1948 r. przechowywał bez zezwolenia broń, w kwietniu 1948 r. udzielił pomocy organizacji WiN, tj. o przestępstwo z art. 4 § 1 Dekretu z 13-06-1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa s. 40–41.
  • Karta z kartoteki ogólnoinformacyjnej Wydziału „C” SB KW MO/WUSW w Białymstoku Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 10/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna Wydziału „C” SB KW MO/WUSW w Białymstoku oraz Wydziału/Sekcji „C” SB KW MO/WUSW w Łomży i Wydziału/Sekcji „C” SB KW MO/WUSW w Suwałkach
  • Karta z kartoteki ogólnoinformacyjnej Wydziału „C” SB KW MO/WUSW w Białymstoku Źródło: Oddziałowe Archiwum IPN w Białystoku, sygn. IPN Bi 10/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna Wydziału „C” SB KW MO/WUSW w Białymstoku oraz Wydziału/Sekcji „C” SB KW MO/WUSW w Łomży i Wydziału/Sekcji „C” SB KW MO/WUSW w Suwałkach
  • Legitymacja Orderu Virtuti Militari V klasy kpt. Władysława Podsiada ze zbiorów Krystyny i Jerzego Podsiadów Źródło: Tadeusz A. Kisielewski, Po zamachu. Uprowadzenie córki generała Sikorskiego i śmierć adiutanta, Poznań 2012, s. 270.
  • Legitymacja Srebrnego Krzyża Zasługi z Mieczami por. Władysława Podsiada ze zbiorów Krystyny i Jerzego Podsiadów Źródło: Tadeusz A. Kisielewski, Po zamachu. Uprowadzenie córki generała Sikorskiego i śmierć adiutanta, Poznań 2012, s. 274.
  • Zaświadczenia wymieniające awanse i odznaczenia Władysława Podsiada ze zbiorów Krystyny i Jerzego Podsiadów Źródło: Tadeusz A. Kisielewski, Po zamachu. Uprowadzenie córki generała Sikorskiego i śmierć adiutanta, Poznań 2012, s. 276–277.
  • Zaświadczenia wymieniające awanse i odznaczenia Władysława Podsiada ze zbiorów Krystyny i Jerzego Podsiadów Źródło: Tadeusz A. Kisielewski, Po zamachu. Uprowadzenie córki generała Sikorskiego i śmierć adiutanta, Poznań 2012, s. 276–277.
do góry