Instytut Pamięci Narodowej Akcja palenia zniczy na grobach weteranów wpisanych do ewidencji prowadzonej przez Prezesa IPN - Białystok, Suwałki 1 listopada 2022 - Aktualności -

W okresie tegorocznego (2022) święta Wszystkich Świętych pracownicy Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Białymstoku, tj. pełniąca obowiązki naczelnik dr Bożena Koszel-Pleskaczuk, Monika Baczar, Barbara Wnorowska i Marek Kawczyński oraz pracownicy olsztyńskiej Delegatury IPN dr Krzysztof Kierski i dr Marcin Płotek pielęgnując pamięć o bohaterach -  oznaczali groby weteranów, składali kwiaty i palili znicze na ich grobach.

Poniżej przedstawiamy kilka słów o niektórych z naszych lokalnych Bohaterów, których miejsca spoczynku wpisano do ewidencji grobów weteranów walk o Wolność i Niepodległość Polski.

Białystok:

1. śp. Stanisław Baczar - żołnierz 14 Pułku Piechoty, brał udział w walkach w czasie II wojny światowej, członek Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz Związku Inwalidów Wojennych RP. Ewidencja grobów weteranów nr 1361.

2. śp. Adolf Białokoz - naczelnik Miasta Białystok podczas powstania styczniowego, odpowiadał za redagowanie wydawnictw konspiracyjnych zesłany do guberni permskiej, następnie do guberni tobolskiej. Ewidencja grobów weteranów nr 612

3. śp. Paweł Borowski - we wrześniu 1939 r. brał udział w obronie Grodna przed wojskami sowieckimi. Po wkroczeniu wojsk niemieckich na Białostoczyznę w czerwcu 1941 r wstąpił w szeregi Związku Walki Zbrojnej. Od 1942 r. członek Armii Krajowej ps. „Judym”. Do grudnia 1944 r. szef Referatu Biura Informacji i Propagandy Obwodu na Powiat Białystok AK. Uczestnik akcji „Burza”. Aresztowany 5.11.1950 r. przez Wydział V Sekcji II WUBP w Białymstoku. Skazany przez WSR w Białymstoku na karę półtora roku więzienia. Z więzienia zwolniony w sierpniu 1951 r. Ewidencja grobów weteranów nr 890

4. śp. Albin Rogalewski – członek AK ps. „Kubas”, był dowódcą plutonu „Jurek” i członkiem Zrzeszenia WIN ob. białostockiego, pełnił funkcję łącznika między komendantami organizacji NSZ, a dowódcami kompanii. Ewidencja grobów weteranów nr 954.

5. śp. Jerzy Ufnal - żołnierz ZWZ-AK ps. „Eryk”, członek NZW pod dowództwem „Kmicica”, podporucznik Wojska Polskiego, uczestnik licznych akcji zbrojnych, weteran walk i wolność i niepodległość ojczyzny. Ewidencja grobów weteranów nr 1074.

6. śp. Józef Bujnicki urodzony 5 września 1912 roku, zmarł 27 sierpnia 1998 roku. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozach jenieckich w Szepietówce oraz w okolicach miast Równe i Lwów. Ewakuowany na wschód w czerwcu 1941 roku. Po ogłoszeniu amnestii wstąpił do formującej się Armii Andersa. W strukturach II Korpusu służył w sztabie 6 Lwowskiej Brygady Piechoty. II wojnę światową ukończył w stopniu kaprala. Po zakończeniu wojny wrócił do Polski. Odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 17644. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4521.

7. śp. Ryszard Jelecki urodzony 5 marca 1923 roku, zmarł 19 kwietnia 1992 roku. po zajęciu wschodniej Polski przez Sowietów wywieziony w głąb ZSRS. Po ogłoszeniu amnestii wstąpił do formującej się Armii Andersa. Przeszedł szlak bojowy II Korpusu w 11 Pułku Artylerii Ciężkiej. II wojnę światową ukończył jako kapral podchorąży. Po wojnie wrócił do Polski. Odznaczony między innymi Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 34586, Gwiazdą za Wojnę 1939 - 1945, Gwiazdą Italii. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4522.

8. śp. Czesław Langiewicz urodzony 8 grudnia 1911 roku, zmarł 4 lutego 1993 roku, podporucznik Wojska Polskiego. Oficer rezerwy. W czasie kampanii wrześniowej jako podporucznik walczył w 78 Pułku Piechoty jako dowódca 1 plutonu w 3 kompanii CKM Dostał się do niewoli niemieckiej. Przetrzymywany w Oflagu IV - A Hohnstein (numer jeńca 48753; od stycznia 1940 roku przekazany do Oflagu IV - C Colditz. Od 22 stycznia 1941 roku do końca wojny przetrzymywany w Oflagu II - E Neubrandemburg. Po wojnie wrócił do Polski. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4588.

9. śp. Weronika Topór (z.d. Lewkowicz) urodzona 4 grudnia 1927 roku, zmarła 9 grudnia 2012 roku, kapitan Wojska Polskiego. Po zajęciu wschodniej Polski przez Armię Czerwoną zesłana w głąb ZSRS. W 1942 roku wyszła ze Związku Sowieckiego wraz z II Korpusem. Służyła jako sanitariuszka w szeregach Pomocniczej Służby Kobiet. Uczestniczyła w kampanii włoskiej. Po wojnie wróciła do Polski. Wpisana do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 3808.

10. śp. Władysław Borsztejn urodzony 15 września 1905 roku, zmarł 17 czerwca 1981 roku. W czasie kampanii wrześniowej służył w 42 Pułku Piechoty. W niewoli sowieckiej od 22 września 1939 roku. Po ogłoszeniu amnestii wstąpił do formującej się armii Andersa. W II Korpusie służył w 3 kompanii 17 Batalionu Strzelców Wileńskich w 5 Kresowej Dywizji Piechoty. W lutym 1944 r. przeniesiony do 5 Pułku Artylerii Lekkiej. Po wojnie wrócił do Polski. Odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 20775, Gwiazdą za Wojnę 1939 - 1945, Gwiazdą Italii, Medalem Wojska. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4631.

11. śp. Jan Decyk urodzony 31 maja 1889 roku (dokumenty Centralnego Archiwum Wojskowego) lub 30 maja 1890 roku (Ankieta Indeksu Represjonowanych), zmarł 3 marca 1959 roku. Żołnierz Armii Krajowej pseudonim ,,Ślepowron” i ,,Kmicic”. Aresztowany przez NKWD 15 listopada 1944 roku. Przetrzymywany w więzieniu w Białymstoku. 26 grudnia 1944 roku wysłany do Stalinogorska, gdzie był więziony do 5 października 1945 roku. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 3748.

12. śp. Józef Dzienis urodzony 28 września 1900 roku, zmarł 21 maja 1975 roku. W czasie kampanii wrześniowej w wojskach taborowych w Sokółce. Dostał się do niewoli sowieckiej 22 września 1939 roku. Po ogłoszeniu amnestii wstąpił do armii Andersa. Służył w 6 Pułku Artylerii Lekkiej. W kwietniu 1942 r. przeniesiony do 6 Pułku Artylerii Lekkiej w ramach 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Przeszedł szlak bojowy II Korpusu. II wojnę światową ukończył w stopniu plutonowego. Po wojnie wrócił do Polski. Odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino, Gwiazdą za Wojnę 1939 - 1945, Gwiazdą Italii, Medalem Wojska. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4584.

13. śp. Czesław Jackowski urodzony 6 września 1907 roku, zmarł 12 września 1988 roku. W czasie kampanii wrześniowej służył jako podoficer w 85 Pułku Piechoty. 19 września 1939 r. dostał się do niewoli sowieckiej. Wstąpił do formującej się Armii Andersa. Przydzielony do 28 Pułku Piechoty w 10 Dywizji Piechoty. Od 3 października 1942 r. służył w kompanii dowodzenia Batalionu Karabinów Maszynowych w 3 Dywizji Strzelców Karpackich. II wojnę światową ukończył w stopniu sierżanta. Po wojnie wrócił do Polski. Odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 5523, Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Medalem Wojska, Gwiazdą za Wojnę 1939 - 1945, Gwiazdą Italii. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4585.

14. śp. Bronisław Mickiewicz urodzony 4 lutego 1901 roku, zmarł 30 maja 1961 roku. Dostał się do niewoli sowieckiej 20 września 1939 roku. Po ogłoszeniu amnestii wstąpił do formującej się armii Andersa. Został przydzielony do Pomocniczej Służby Wojskowej. Następnie skierowany do batalionu pomiarowo - topograficznego artylerii. Przeszedł szlak bojowy II Korpusu. Po wojnie wrócił do Polski. Odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 37822, Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Gwiazdą za Wojnę 1939 - 1945, Gwiazdą Italii, Medalem Wojska Polskiego, Brytyjskim Medalem Wojennym. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4222.

15. śp. Antoni Ościłowski urodzony 7 kwietnia 1905 roku, zmarł w 1976 roku. W czasie okupacji wschodniej Polski został zesłany w głąb ZSRS. Wstąpił do formującej się Armii Andersa. Służył w jednostkach saperskich, najpierw w 7, następnie w 10 Batalionie. Przeszedł szlak bojowy II korpusu. II wojnę światową ukończył jako starszy saper. Po wojnie wrócił do Polski. Odznaczony Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino nr 39356, Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Gwiazdą za Wojnę 1939 - 1945, Gwiazdą Italii. Wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski pod numerem 4578.

Suwałki: 

1. śp. Filip Mordel -starszy wachmistrz 2 Pułku Ułanów Grochowskich, uczestnik kampanii wrześniowej 1939r. , brał udział w obronie Grodna, członek Polskich Sił Zbrojnych, żołnierz 1 Pułku Ułanów Krechowieckich i wraz z nim walczył w kampanii włoskiej 1944-1945. Ewidencja grobów weteranów nr 3206.

2. śp. Wincenty Rydzewski -oficer 2 Pułku Ułanów Grochowskich, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. , komendant plutonu w Chmielówce w 1937 r. Ewidencja grobów weteranów nr 3099.

3. śp. Andrzej Wędkowski -starszy wachmistrz 2 Pułku Ułanów Grochowskich, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Brązowym Krzyżem Zasługi. Ewidencja grobów weteranów nr 3786.

4. śp. Antoni Rejterada -wachmistrz 2 Pułku Ułanów Grochowskich, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Jeniec obozów w Ponoj i Juży. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Ewidencja grobów weteranów nr 3375.

5. śp. Kazimierz Żyliński - żołnierz 3 Batalionu 41 Pułku Piechoty marszałka Józefa Piłsudskiego, uczestnik Obrony Warszawy w 1939 r. Odznaczony medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939” oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi. Ewidencja grobów weteranów nr 3724.

Pracownicy Delegatury IPN w Olsztynie - dr Krzysztof Kierski i dr Marcin Płotek - również uczcili pamięć żołnierzy walczących o niepodległość Polski.

Zapalili znicze m.in. na grobach weteranów znajdujących się na cmentarzach w Olsztynie i Lidzbarku Warmińskim:

1. śp. Lucjan Deniziak — żołnierz Armii Krajowej, Narodowego Zjednoczenia Wojskowego;

2. śp. Janina Dziewałtowska-Gintowt — żołnierz Armii Krajowej;

3. śp. Eugeniusz Dziewałtowski-Gintowt — żołnierz Armii Krajowej;

4. śp. Kazimierz Goebel — żołnierz Pierwszej Kompani Kadrowej, I Brygady Legionów, Wojska Polskiego;

5. śp. Franciszek Korenik — żołnierz Armii Krajowej;

6. śp. Stefan Łakotko — żołnierz Armii Krajowej;

7. śp. Stefan Ornatek — żołnierz Armii Andersa;

8. śp. Tadeusz Żuk — żołnierz Armii Krajowej.